Những sai phạm của Công ty Xuyên Việt Oil đã cho thấy rõ vấn đề quản lý mà ngành kinh doanh xăng dầu gặp phải, trong đó yếu tố minh bạch khiến nhiều người hoài nghi. Nếu những vi phạm không có chế tài xử lý nghiêm, sẽ khó để lành mạnh thị trường xăng dầu.
Vụ Thị trường trong nước và Thanh tra Bộ Công Thương mới đây đã có những thông tin về quản lý xăng dầu, trong đó liên quan trực tiếp tới việc thanh, kiểm tra Công ty Xuyên Việt Oil.
Dịch COVID-19 khiến thời gian thanh tra Xuyên Việt Oil bị ‘delay’
Thực hiện công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, cuối năm 2020, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 3646/QĐ-BCT về việc thành lập Đoàn kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu năm 2021 đối với một số thương nhân kinh doanh xăng dầu, trong đó có Công ty Xuyên Việt Oil, không có Công ty Hải Hà.
 |
|
Những sai phạm của Công ty Xuyên Việt Oil đã cho thấy rõ bất cập về quản lý mà ngành xăng dầu gặp phải. |
Tuy nhiên trong quá trình triển khai, việc kiểm tra đối với các doanh nghiệp bị gián đoạn, không thể thực hiện do dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, Chính phủ ban hành nhiều chỉ thị về việc hạn chế đi lại (giai đoạn từ tháng 4 đến hết tháng 10/2021). Do đó, Bộ Công Thương không thể tổ chức các đoàn kiểm tra theo kế hoạch đã ban hành.
Đồng thời, việc kiểm tra bị gián đoạn, không thể thực hiện do dịch bệnh COVID-19, Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu của Công ty Xuyên Việt Oil bị hết hạn (hết hạn vào tháng 8/2021). Theo đó, Công ty đã nộp hồ sơ đề nghị Bộ Công Thương xem xét, cấp lại Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho Công ty (cấp lại Giấy phép vào tháng 11/2021).
Tại thời điểm cấp lại Giấy phép, Bộ Công Thương khẳng định công ty này đáp ứng các điều kiện để được cấp lại Giấy phép theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định số 95/2021/NĐ-CP.
Về thông tin quyết định kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh xăng dầu năm 2022 không có Công ty Xuyên Việt Oil, Bộ Công Thương cho biết, thực hiện công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, cơ quan này đã ban hành 04 Quyết định thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh xăng dầu đối với các thương nhân kinh doanh xăng dầu, trong đó có Công ty Xuyên Việt Oil.
Kết thúc quá trình thanh tra, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định xử lý vi phạm hành chính, theo đó xử phạt Công ty Xuyên Việt Oil 390 triệu đồng và tước Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu 1,5 tháng từ 10/8/2022 đến 13/9/2022.
Do đó, thông tin Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 3103/QĐ-BCT về việc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về kinh doanh xăng dầu năm 2022 với khoảng 20 doanh nghiệp nhưng không có Công ty Xuyên Việt Oil là chưa đầy đủ thông tin.
Năm 2023, Bộ Công Thương cho biết đã tiếp tục kiểm tra một loạt doanh nghiệp xăng dầu, do phát hiện nhiều vi phạm nên Xuyên Việt Oil bị thu hồi giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu và yêu cầu nộp lại số dư Quỹ BOG xăng dầu theo quy định từ hồi tháng 8. Tuy nhiên, đến nay lãnh đạo doanh nghiệp trên dù bị bắt nhưng số tiền quỹ BOG vẫn chưa được nộp lại.
Gỡ vướng về cơ chế
Những bất cập trong việc quản lý, sử dụng Quỹ BOG từng được Kiểm toán Nhà nước vạch rõ và đưa ra các cảnh báo khi thực hiện kiểm toán giai đoạn 2015 – 2016. Cụ thể, không ít doanh nghiệp đầu mối chưa công bố về số trích lập, số sử dụng và số dư quỹ hằng tháng và trước mỗi lần điều chỉnh giá; chưa cung cấp hồ sơ tài liệu chứng minh việc đã báo cáo Bộ Công Thương về tình hình số dư, số trích, số sử dụng, lãi suất sinh quỹ ngày 25 hằng tháng, tổng hợp báo cáo khi kết thúc năm tài chính gửi Liên Bộ Tài chính – Công Thương theo quy định. Kiểm toán Nhà nước cũng đã nêu tình trạng chưa chuyển tiền trích quỹ BOG vào tài khoản riêng tại ngân hàng.
Nhìn nhận bất cập quản lý trên thị trường xăng dầu hiện nay, đại diện một doanh nghiệp đầu mối bày tỏ với VnBusiness rằng, việc có những doanh nghiệp “ôm” quỹ BOG có thể khiến môi trường kinh doanh không bình đẳng, ảnh hưởng tới các doanh nghiệp làm ăn chân chính khác. Vì vậy, ông cho rằng mọi căn nguyên của vấn đề có lẽ để giải quyết thì trước hết phải bỏ Quỹ BOG.
“Câu chuyện quản lý xăng dầu rất khó, có khi còn phức tạp hơn cả ngành điện, đó còn là bài toán lợi ích giữa các nhóm doanh nghiệp. Có những vấn đề mà ai cũng thấy nhưng quản lý lại không hề dễ”, vị này cho biết.
Theo Đoàn giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, thị trường xăng dầu trong nước còn bị động, thiếu hụt nguồn cung và vướng mắc trong cơ chế điều hành. Bên cạnh đó, cần đánh giá thực trạng, hiệu quả của Quỹ BOG xăng dầu, việc điều hành Quỹ phải bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả. Đồng thời, tăng cường công khai, minh bạch thông tin về nguồn cung xăng dầu, sản lượng các doanh nghiệp lọc hóa dầu trong nước, lượng nhập khẩu của các doanh nghiệp đầu mối.
Để quản lý thị trường xăng dầu trong thời gian tới, Bộ Công Thương cho biết đang tập trung sửa đổi Nghị định 83 và 95, theo hướng như sửa đổi quy định về công thức giá và phương thức điều hành giá theo hướng rút ngắn chu kỳ điều hành từ 10 ngày xuống 7 ngày; sửa đổi quy định cho phép đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy xăng dầu từ tối đa 3 nguồn…
Đồng thời, Bộ Công Thương cho biết sẽ sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp thu hồi Giấy phép kinh doanh xăng dầu của thương nhân, theo đó, đối với một số trường hợp vi phạm, tùy theo mức độ, Nghị định quy định thời gian cho phép thương nhân khắc phục trong thời gian 90 ngày.
Sau thời gian này, nếu thương nhân không khắc phục được vi phạm sẽ bị thu hồi Giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu. Việc quy định điều này nhằm tránh việc làm đứt gãy đột ngột nguồn cung xăng dầu, đặc biệt trong những thời điểm nguồn cung xăng dầu trong nước bị ảnh hưởng, khan hiếm.
Nhật Linh
(Theo vnbusiness.vn)
